Denetim ;mevcut durumu saptama, değerlendirme ve geliştirmedir.
Yönetimin temel fonksiyonlarından birisi olan denetim; kurumun, kişinin amaçlarına ulaşabilmesi için yürütülen sürecin değerlendirilmesidir.
Eğitimde denetim ise eğitim amaçlarının, hedeflerinin gerçekleşip gerçekleşmediğini ölçer. Sadece kurumun değil, eğitim yöneticilerinin, öğretmenlerin mesleki gelişiminin teşvik edilmesi, performansının artırılması son derce önemlidir. Yine eğitimin kısa ve uzun vadede planlanması içinde denetim önem arz etmektedir.
Türkiye ‘de eğitim sistemimizde 1739 sayılı Milli Eğitim Temel Kanunu ve 222 sayılı İlköğretim ve Eğitim Kanun’unda denetim esasları ve çalışma usulleri belirlenmiş, ancak sık sık yapılan değişikliklerle yap-boz tahtasına dönmüştür. MEB Teftiş Kurulu Başkanlığı tarafından koordine edilen teftiş sistemi, İlköğretim Müfettişi, Eğitim Müfettişi, Denetmen, Bakanlık Müfettişi, Maarif Müfettişi, tekrar Eğitim Müfettişi ünvanlarını taşıyan eğitim denetmenleri tarafından yapılmaktadır. Ayrıca İllerde Valilik/ Kaymakamlıklar bünyesinde İl/ İlçe Milli Eğitim Müdürlüklerinin yöneticilerinin de denetim görevleri vardır.
Türkiye’de 20 milyona yakın öğrencinin, 1 milyon öğretmenin ve 100 bine yakın kurumun olduğu devasa bir kurumun denetim ve rehberliği kolay iş değil. Bu denetimi ve rehberliği 2000 eğitim müfettişi ile yapmak imkansızdır. Kaldı ki bu eğitim müfettişlerinin inceleme ve soruşturma görevleri de vardır.
1 Mart 2022 tarihinde Resmi Gazete’de yapılan değişiklerle daha önce eğitim müfettişlerinden alınan denetim görevi yeniden verilmiş, müfettiş sayısının artırılması yönünde olumlu kararlar alınmıştır. Eğitim müfettişlerinin görev yetki ve sorumlulukları yeniden düzenlenerek, etki ve yetkileri artırılmıştır. Olması gereken buydu. Ancak geçmişte yaşanan olumsuz denetim tecrübeleri bu konuda bazı itirazları gündeme getirmiştir.
Ders ve öğretmen denetimini objektif olmayan yerindelik, eşitlik, açıklık ve adalet esaslarından uzak, kişisel tutum ve davranışlarla, husumetle yapılan denetim ve rehberlik sisteme, eğitime zarar vermiştir. Yakın zamanda büyük bir ilimizde yapılan soruşturmanın basına yansıyan usul ve yazışmaları durumun vahametini ortaya koymuştur. Denetimin sağlıklı olmadığı durumlarda ‘’bana bir şey olmaz’’ mantığı ile güç zehirlenmesi yaşayan MEM İl müdürü ve il yöneticilerinin yakın zaman da ihale yolsuzluğu ile tutuklandığını bu ülke gördü. O halde denetim ve rehberlik eğitim süreçlerinin her aşamasında gerekli ve zorunludur.
Okul yönetimi- sınıf yönetimi açısından yönetici, öğretmen ve eğitim çalışanlarının da denetim ve rehberliği ihtiyacı vardır. Özellikle ders- öğretmen denetiminde mesleki ve kişisel gelişimi, öğretim yöntem ve metodlarınıbaz alarak rehberliğin ön planda olması gerekir. Yoksa evrak, rapor, tutanak v.b dosya denetimi göz boyamaktan ötemeye geçmemiştir yıllarca.Dosyalar şahane, eğitim bahane.
Eğitimin amaçlarının gerçekleşebilmesi, hedeflerinin tutturulabilmesi bilimsel denetim ilkelerine uygun denetim ve rehberlik ile mümkündür. Rehberliği, motivasyonu ve gelişmeyi parola alan denetim kurumu ve insanı başarıya götürür.
Hata değil, çözüm bulun…
Sağlıklı ve mutlu kalın…
Davut NUMANOĞLU
