MİLLİ SERVETİMİZ FINDIK

Türkiye’de üretimi yapılan ürünler içerisinde fındık önemli ürünlerin başında gelmektedir. Fındık’ın hem ülkemizde hem de ihracatta ekonomik önemi her geçen gün artmaktadır. Ülkemizde Dünya Fındık Tarımında kendisinden bahsettirmektedir. Fındık kalitesi ve verimliliği açısından da ülkemizde birçok yeni çalışmalar yapılmaktadır.
Türkiye Dünya Fındık üretiminde birinci sırada yer almaktadır. Türkiye, dünya toplam fındık üretiminin %70’ini ihracatının ise %82’sini tek başına gerçekleştirmektedir.
Türkiye’yi sırasıyla İtalya (%15), Azerbaycan (%6), ABD (%5), Çin (%3), Gürcistan (%2), İran (%2), Fransa (%2) ve diğer ülkeler (%5) takip etmektedir. Dünya fındık üretiminde olduğu gibi dünya fındık ihracatında da Türkiye lider konumdadır. Türkiye’yi %9 ile İtalya, %8 ile Azerbaycan, %4 ile Şili, %3 ile Gürcistan ve %8 ile diğer ülkeler takip etmiştir.
2019 yılında fındık dikim alanlarının %31’i Ordu, %16’sı Samsun, %16’sı Giresun, %10’u Sakarya, %9’u Düzce ve %9’u Trabzon illerindedir. 2019 verilerine göre fındık üretiminin %28’i Ordu, %18’i Samsun, %13’ü Sakarya, %11’i Düzce, %11’i Giresun ve %7’si Trabzon illerinden karşılanmaktadır.
Fındık dünyada sert kabuklu meyveler içinde üretim ve tüketim bakımından bademden sonra ikinci sırada gelmektedir. Fındığın çerezlik olarak tüketimi sınırlı olup özellikle çikolata ve şekerleme gibi sektörlerde gıda sanayinin temel ham maddelerinden biridir.
Fındık kış aylarında çiçeklenen ve döllenen tek bitkidir. Dişi çiçeklerin çanak yaprakları “çotanak” adı verilen fındık kadehini oluşturmaktadır. Fındığın çeşitli türleri vardır.
Fındık; folik asit, E, K ve C vitaminleri, demir, çinko, bakır gibi mineraller, protein, lif ve yağ bakımından zengin bir besin maddesidir. Ayrıca fındıklar iyi birer mineral kaynağıdır. Tansiyonun dengelenmesi, kemik gelişimi ve sağlığı açısından da oldukça faydalıdır.
Fındık bitkisinin biyolojisi, dikimi, bakımı, çeşit seçimi, budama, gübreleme, sulama, hastalık ve zararlılarla mücadelesi gibi teknik konularda üreticilerimiz daha bilinçlenmeli ve bu bilinçlenme üreticilerimizin daha kaliteli ve daha verimli ürünler elde etmelerine neden olacaktır.
Fındıkta budama önemli bir kültürel mücadeledir. Dikimde fidanlara şekil kazandırılması ile başlayan budama, yıllık sürgün gelişiminin sağlanması, verimin arttırılması ve ekonomik ömrün uzatılmasında olumlu sonuçlar sağlar.
Fındıkta gübreleme de verimliliği etkileyen önemli unsurlardandır. Fındık kökleriyle her yıl topraktan devamlı olarak besin maddesi almaktadır. Zamanla toprakta besin maddelerinin tükenmesi sonucu ile gelişim bozuklukları ve üründe azalmalar meydana gelir. Fındığın ihtiyacı olan besin maddeleri sadece azot (N) fosfor (P) ve potasyum (K) olmayıp yaptıkları işlem bakımından bunlar kadar önemli olan kalsiyum (Ca), magnezyum (Mg), demir (Fe), mangan (Mn), çinko(Zn), bakır (Cu), bor (B) gibi besin maddeleri de fındığın gelişmesi için ihtiyacı olan besin elementleri arasında yer almaktadır.
Bu sebeple gübreleme yapılırken toprağın hangi besin elementine ihtiyacı olduğu iyi bilinmeli ve doğru bir gübreleme programı ile üreticilerimize destek sağlanmalıdır.
Yapraktan gübre uygulaması fındık bitkisi için oldukça önem arz etmektedir. Yapraktan gübre uygulaması hem daha az gübre uygulanmasına ve hem de noksanlığın sebep olduğu sıkıntının kısa sürede giderilmesi bakımından toprak uygulamasına göre daha avantajlıdır.

Biraz da fındıkta zarar yapan zararlılar ve hastalıklardan bahsedelim.
Zararlılar olarak; Fındık kurdu, fındık yeşil kokarcası, yazıcı böcekler, kozalak akarları, mayıs böcekleri ve son yıllarda oldukça zarara neden olan Fındıkta kahverengi kokarcası fındıkta önemli verim kayıplarına neden olmaktadır. Hastalık olarak; Fındıkta külleme ve bakteriyel yanıklık bölgemizde yoğunlukla görünmektedir. Ancak Fındıkta külleme hastalığı eski bir hastalık olmasına karşın 2013 yılında ilave yeni bir külleme hastalığı fındık bahçelerimizde görünmeye başlayıp bölgemizde ciddi sorunlara sebep olmuştur.
Fındıkta yüksek verim ve kaliteyi sağlayabilmek için bu hastalık ve zararlılara karşı doğru zamanda doğru pestisitler (ilaçlar) ile uygun metodlar kullanıp profesyonel destek ile mücadele etmeliyiz.
Fındık üretimi yapılan ülkeler arasında ülkemiz ilk sırada yer almasına rağmen, birim alandan alınan verim konusunda diğer ülkelerden geride kalmaktayız. Karadeniz Bölgesinde ve Samsun ilimizde’de fındık yoğun olarak yapılmaktadır. Fındık tarımı yetiştiriciliğinde üreticilerimiz bir çok sorun ile karşılaşmaktadırlar ve bu sorunlar ile nasıl mücadele edecekleri noktasında çok az bilgileye sahiptirler. Fındık alanlarının kontrollü büyümesi ve denetlenebilmesi ayrıca üreticilerimize doğru bilgi verebilmemiz açısından yayım çalışmaları, onlara doğru bilgiler vermek adına eğitimler vermemiz fındık tarımını ve üreticilerimizi daha güzel noktalara taşıyacaktır.
Fındık üretimi yaklaşık 400.000 çiftçi ailesi tarafından gerçekleşmektedir. Fındık önemli ihracat kalemlerimiz arasında yer alarak 80 farklı ülkeye ihracatı yapılmaktadır.
Bu kadar değerli bir ihracat ürünü ve dünyada söz sahibi olduğumuz bir ürünün sorunlarının çözülmesi gerekmektedir. Üreticilerimizin daha eğitimli, bilgili ve bilinçli, birim alandan daha verimli ürün alabilmeleri için eğitimleri sağlanmalı ve fındık bahçelerinden daha güzel nasıl yararlanabilecekleri verimi nasıl arttırabilecekleri noktasında destek verilmelidir. Üreticilerin her yıl fındığı ne kadar fiyattan satacakları kaygısı giderilmeli fiyatlarda istikrar sağlanmalıdır. Çiftçilerimizin girdi maliyetleri her yıl dalgalanma göstermekte buda çiftçilerimiz üzerinde olumsuzluklar yaratmaktadır. Bu ve buna benzeyen birçok problem giderilirse fındık daha çok kişiye kazanç kapısı ve daha çok kişiye istihdam kapısı olacaktır.
Fındık bizim milli servetimizdir ziraat mühendisleri ve fındık üreticileri olarak fındığımıza, fındık bahçelerimize sahip çıkmalıyız.

Yük. Zir. Mühendisi

Kübra KARATOPRAK

1453 MİLAT FİDE