NEDEN JERSEY

NEDEN JERSEY

Son zamanlarda  ülkemizde tarım ve hayvancılık konularında oldukça yoğun tartışmalar yaşanmaktadır. Özellikle yem fiyatlarındaki artış, süt ve et fiyatlarındaki istikrarsızlık özellikle aile işletmeciliği yapan üreticilerin belini bükmüştür. Üzücü olan taraf ise çözüm noktasında sürekli olarak, hem tarım ürünleri hem de hayvancılık konusunda benimsediğimiz ithalat anlayışı gün geçtikçe bizleri zora sokmaktadır. Ve sonuçta da yerli üretim yapan üreticilerimizde, özellikle arka planda kalmıştır. Özellikle üretim ve pazar noktasında yalnız başına kalmıştır.

Bir Anadolu düşünün Yörük yaylalarından Toroslardan, Karacadağ’a, Karacadağ’dan Ayder’e, Ayder’den, Canik Dağları’na, Canik’ten Nebyan’a…

Bu dağların eteklerinde yaşayan köylülerimize bakın hemen hemen tamamının ahırında, merasında yerli, bölgemizle özdeşleşmiş ineklerimizi göreceksiniz. Aslında bölgemiz olarak yani Karadeniz Bölgesi, çok farklı coğrafik özelliklere sahip olduğu gibi, ne ilginçtir ki hayvancılıkta da dünyada bile açık ara önde olan Jersey ırkını barındırmaktadır.

Neden mi Jersey;

Çünkü Jersey dünyada 3 ülke ile özdeşleşmiştir. Birincisi İngiltere ile Fransa arasındaki Jersey Adası, ikincisi  Danimarkaüçüncüsü ise Karadeniz Bölgesi. Hatta İngiltere’de Jersey ırkı Kraliyet ailesi tarafından da koruma altına alınmıştır. Jersey sütü dünyanın en kaliteli inek sütüdür. Örneğin başka ırk ineklerin sütlerinden 10 kg sütten 1 kg peynir yaparsınız. Jerseyden 4-5 kg sütten 1 kg peynir yaparsınız. Çünkü süt yağı % 6’dır. Kuru madde oranı çok yüksektir.Dolayısıyla Jersey sütündenyapılan ürünler çok lezzetlidir.

Süt verimi: 5.000 Lt/yıl

Yağ oranı: % 6

Canlı ağırlık:

Erkek: 350 – 450 kg;

Dişi: 330 – 400 kg

Sürekli yem pahalı diyoruz. Evet Türkiye’de kolay kolay yem fiyatları düşmez.  Onu için ben ısrarla Jersey diyorum ve pek adını duymadığınız Güney Anadolu Kırmızısı diyorum. Güney Anadolu  Kırmızısını da sonraki yazılarımda anlatacağım. Yem fiyatları düşmez dedim. Onun için çözüm olarak önce yem fiyatlarını düşüremiyorsak, yavaş yavaş ırk değiştirmeyi denemeliyiz.  Ekonomik, bakımı kolay, her bölgeye adapte olan ırklar seçmeliyiz.

Bu yüzden Jersey diyorum.Süt  yemi ve kaba yemleri  en ekonomik şekildesüte çevirir. Orta kaliteli çayırları diğer sütçü ırklardan daha iyi değerlendirir. Adaptasyon kabiliyeti yüksektir. Az hastalanır. Dağ, tepe, eğimli arazilerde rahatlıkla gezebilir. Süt üretim maliyeti çok düşüktür. Çünkü süt kalitesi neredeyse diğer ırkların iki katıdır.Döl tutma sorunu azdır. İyi bakımla günlük 10-15 kg süt verebilir. Bu da ürün kalite bazında ortalama 25 kg süt veren bir Holstein ırkına eşdeğerdir. Aslında artık ülkemizde de süt fiyatlarının belirlenmesinde, özellikle bu cins ırkların sütlerinin ayrı bir kategoride değerlendirilmesi faydalı olacaktır. Çünkü üreticilerimiz bu yönden oldukça mağdurdur. Maalesef ki yerli ırklarımızın süt kalite değerleri çok yüksek olmasına rağmen iyi fiyata alıcı bulamamaktadır. Bu konuda yeni ırklarımızın geliştirilmesi, yaygınlaştırılması ve yerel bazdaki aile işletmelerimizin kalkınabilmesi için, ekstra çalışma ve politikaların ortaya konulmasına  ihtiyaç vardır.

Yine hayvancılığın kalkınması ve gelişmesi anlamında; bölgesel çalışmalar yapılması, her bölge için o yöreye uygun hayvan ırklarının geliştirilmesi, var olan yerli ırkların ıslahı ve korunması için ciddi çalışmalara ihtiyaç vardır. Örneğin yıllardır dünyanın değişik ülkelerinden sürekli yüksek ırk damızlık dişi ve erkek besi ırkları ithal edilmektedir. Bu durum özellikle kırsal alanlarda hayvancılık yapan aile işletmelerini çok olumsuz etkilemektedir. Çünkü kırsalda üretim yapan çiftçilerimizin hem ahır yapısı, hem beslenme alt yapısı, bu ırklara uygun olmadığından, hayvancılığı bırakma duruma gelmişlerdir. Daha önceki yıllarda bu kırsal bölgelere yüksek ırk hayvanlar getirilmiş, ama maalesef ki çoğu erken dönemde damızlıktan çıkmıştır.

Kırsalda üretim yapan ailelerimiz ve üreticilerimiz için, yeni teşvik modelleri geliştirilmeli, bana göre Jersey ırkı üreten ve besleyen üreticilerimize ekstra destekler verilmelidir. Çünkü kırsalda yaşayan üreticilerimiz, genelde 3-5 adet Jersey ve Jersey melezi, yerli melez ineklere bakmaktadırlar. Bu üreticilerin büyük çapta işletmecilik yapan işletmelerle mücadele şansı yoktur. Tek şansları pazar yerlerindeki direkt satışları veya bireysel anlamda çabalardır. Ben özellikle şunu da iddia ediyorum, yıllardır yurt dışından kredi ve teşviklerle getirilen hayvanların, ekonomik anlamda kazançlı olabilir ama,orta ve küçük aile işletmelerini zor durumda bırakmıştır ki köyden kente göçte bile bir kısım bu durumun etkisi olmuştur.

Onun için kırsalı kalkındırmak, ülkeyi kalındırmaktır. Kırsal yaşamalı yaşatılmalı. Bizim her zaman evimizin önünde ekebileceğimiz bir bahçemiz, ahırımızda 3-5 ineğimiz, tarlamıza ektiğimiz 5-10 dönüm buğdayımız ve arpamız, ürettiğimiz ürünümüzü alacak iyi bir alıcımız olmalı.

Kırsaldan sevgiyle….

Hakan Temur