Gizem ÖZBEK yazdı..
Şu an içerisinde bulunduğumuz yeni tip korona virüs (covid-19) salgını gibi alışık olmadıkları zorlu bir süreç karşısında çocuklar da tıpkı yetişkinler gibi yoğun kaygı hissedebilirler. Süreç bağlamında hissedilen kaygı ya da korkunun normal olduğu, abartılı ve sürekli olmadıkça bir sorun oluşturmadığı belirtilmelidir.
Çocuklar da yetişkinler gibi güvende hissetmek isterler ve aslında süreç bağlamında oluşan kaygı ve korkunun temelinde bu güvende hissetme ihtiyacı yatar. Salgın sürecinin çocuklar üzerindeki olası olumsuz psikolojik etkilerini kontrol edebiliyor olmak ve onların psikolojik sağlamlığını artıracak tedbirler alabilmek aileler ya da bakım veren kişiler için oldukça önemlidir.
Bu noktada yapılması gereken ilk şey bilgi edinmektir. Özellikle içerisinde bulunduğumuz salgın sebebiyle hissedilen stres ve kaygımızı yönetebilmek için güvenilir kaynaklar seçmek çok önemlidir. Aksi bir durumda pek çok kaynaktan edinilen farklı bilgiler karmaşaya neden olabilir ve bu durum da kişinin kaygısının artmasını sağlayabilir. Çocukların bu süreci olabilecek en az psikolojik problemle atlatabilmesi anne babanın ruh sağlığıyla doğrudan ilişkilidir. Doğru kaynaklardan bilgi edinmiş ebeveynler, hem duygu ve tutumlarından oldukça etkilenen çocukları için kaygılarını olması gereken seviyede tutabilecek hem de kendilerine çocukları tarafından yöneltilen sorulara doğru cevaplar verebileceklerdir.
Çocukları dinlemek ve merak ettikleri şeyleri sormalarına izin vermek de oldukça önemlidir. Çocuklar alışık olmadıkları durumları yaşıyorken merak ettikleri her şeyi sormak isteyecekleri gibi onları endişelendiren şeyler hakkında da konuşmak isterler. Bu bağlamda, çocukların yaşanılan durumları gözlemlediği ve farkında olduğu unutulmadan gerçeğe uygun ve somut cevaplar vermek önemlidir. Verilen cevapların çocuğun yaşına ve gelişim dönemine uygun olmasına dikkat edilmeli; ihtiyaçları olan aldıkları net, somut ve yaşlarına uygun cevap her seferinde aynı şekilde yinelenmelidir.
İçerisinde bulunduğumuz salgın süreci sebebiyle hissedilen kaygı, endişe ya da korkunun normal olduğu çocuklara anlatılmalıdır. Hissedilen bu duyguların ya da süreç sebebiyle zaman zaman korkuyor olmanın yanlış bir şey olmadığı, sürecin geçici olduğu sakin bir şekilde aktarılmalıdır. Olası tehlikelerden korunmak için gerekli önlemlerin hem sizin hem de yetkililer tarafından alındığı bu nedenle de güvende olunduğu hatırlatılmalı, bireysel olarak kendisinin sağlığını koruması için çocuğun alması gereken önlemlerin bilincinde olması sağlanmalıdır.
Hepimizin rutinlerinin değişip, evlerde daha çok vakit geçirmek durumunda kaldığımız bu günlerde çocuklarımızla birlikte kaliteli/verimli zaman geçirmeye özen göstermeli, ev içerisinde çocuklara yaşlarına ve gelişimlerine uygun çeşitli sorumluluklar vererek süreci onlar için faydalı hale getirmeliyiz.
Korona virüs salgını hakkında çocuklarla konuşuyorken her zaman yaşları ve gelişimlerini göz önünde bulundurarak hareket etmek çok önemlidir. Okul öncesi dönemi olarak değerlendirdiğimiz küçük çocuklar aynı şeyleri sıkça sorabilir, virüs ya da mikrop gibi soyut kavramları anlamakta zorlanabilirler. Yaşça büyük olan kimi çocuklar da benzer bir davranış sergilerken kimileri ise süreç bağlamında gerçekleşebilecek olası tehlikeleri küçümseyip dikkate almayabilirler. Bu noktada çocukların yalnızca gelişim süreçleri ve yaş aralıkları bağlamında düşünülmemesi gerekmekte, benzer gelişim periyotlarında olsalar dahi kaygı düzeyleri ve stresle baş etme becerilerinin birbirinden farklılık gösterebileceği unutulmamalıdır.
Normal gelişim gösteren çocuklar hakkında önerilerde bulunurken dahi genellemeler yapabilmek pek mümkün değilken, çeşitli gelişim problemi olan çocuklar için daha hassas bir süreç yönetimi gerektiğini belirtmek isterim. Benzer gelişim problemleri yaşayan gruplar (otizm, down sednromu, zihinsel yetersizlik gibi) belli ortak sorunları paylaşsa da her biri yaşadıkları problemden farklı şekillerde ve boyutlarda etkilenmektedir. Dolayısıyla yaşadıkları bireysel güçlük ve zorluklar da göz önünde bulundurularak korona virüs süreci bağlamında yapılan açıklamalar onların anlayabileceği şekilde ve gelişimlerine uygun olmalıdır.
Çocukların alışık olmadığı durumlar, ani olaylara ya da soyut konularla karşılaştıklarında yapılan açıklamalardan tatmin olana kadar, birçok kez belki aynı şeyleri sorabileceği unutulmamalı; aldıkları net, somut ve yaşlarına uygun cevabı her seferinde, sıkılmadan aktarmaya özen göstermeliyiz.
